Ergenlikle beraber başlayan endo hikayelerimizde bize eşlik edebilen, el uzatan, destek olan, dinleyen olduğu kadar yok sayan, geçiştiren, bizden fazla üzülüp bizi daha çok üzen, suçlayan ya da görmezden gelen pek çok insanla tanıştık. Ailemiz, eşimiz, sevgilimiz, dostlarımız, iş arkadaşlarımız, hekimler, bakım ve hizmet aldığımız kişiler, öğretmenler, komşular… Hepsi bu listeye dahil; yani tüm ekosistemimiz.
Biz endolular olarak, endolu destekçiden bize nasıl destekler bekleriz? Özellikle de en çok zaman geçirdiğimiz, yakın ilişki içinde olduklarımızdan?
Yardımcı olacağını düşündüğümüz sorular
Eşime/sevgilime/kardeşime/arkadaşıma endometriozis teşhisi kondu. Onu anlamak için neleri bilmem gerekir?
Öncelikle, endometriozis hastalığının sadece regl ağrısı olmadığını, bunun tüm bedeni etkileyen bir hastalık olduğunu bilmelisiniz. Elbette çevrenizde ağrılı regli dönemleri geçirenler olduğunu duymuşsunuzdur. Regl ağrısı hiç kimse için normal değildir. Ancak endometriozis oldukça ağrılı, bütün bedeni etkisi altına alan ve sadece regl dönemiyle sınırlı olmayan bir hastalıktır. Bilinen bir tedavisi yoktur ve uzun bir yolculuktur. Bunu bilmek, bu hastalığa sahip yakınınızı daha derinden anlamınıza yardımcı olabilir.
Hastalık yakınımın hayat kalitesini ne kadar etkileyecek?
Endometriozis üreme çağındaki kadınların hayat kalitelerini büyük ölçüde etkileyen bir hastalıktır. 10 kadından 1’inde görülmesine rağmen, etkileri üzerine hiç konuşulmayan bu hastalıkla mücadele eden kadınlar, yaşamlarının büyük bölümlerini semptomlarını kontrol altında tutmaya adarlar. Bu oldukça yorucudur. Regl dönemlerinin dışında yumurtlama zamanları, günlük bağırsak hareketleri, idrara çıkma düzenleri sıkıntılı olabilir. Doğurganlıkla ilgili sorunlar yaşayabilirler. Ağrı, onların günlük yaşamlarının ve hatta en özel anlarının içindedir. Bu nedenle çoğu kadın yaşamlarını sağlıklarının el verdiği ölçüde yaşamak zorunda kalır. İş ve sosyal hayatlarında büyük sorunlar yaşar. Tüm bunlar eğer gerekli desteği görmezlerse mental sağlıklarını da etkiler. Kısacası endometriozis, yaşam kalitesini bir çok farklı yönden düşüren bir hastalıktır.
Yakınım dışardan hasta görünmüyor ancak teşhisten bu yanan psikolojik olarak da çok zorlanıyor, neden?
En verimli çağlarından birinde, belki de hayatla ilgili büyük kararlar bile vermemişken, üreme sistemini ve tüm bedenini hedef alan, ilerleyen, organların işlevlerine zarar veren, yaşamı tehdit etmese de yaşamdan alınan tüm keyifleri yok edebilecek gücü olan bir hastalığa sahip olduğunuzu öğrenmek psikolojik olarak yıkıcı olabilir. Yakınınıza hemen çocuk yapması ya da hiç çocuk sahibi olamayacağı söylenmiş olabilir. Olası ameliyat risklerinden endişe ediyor olabilir. En önemli toplantısının olduğu gün kendisini ağrıyla acil serviste bulabileceğini biliyor olabilir. Bu öngörülemez hastalık, psikoloji üzerinde de yorucu bir iz bırakır. Endometriozisli kadınlar her gün hasta görünmeyebilirler ancak hastalığın ne zaman yoklayacağının getirdiği belirsizlik ve ihtimaller zinciri ruhsal dünyada büyük bir stres yükü yaratır.
Endometriozisi olan birine destek olmak için ne yapabilirim?
Size düşen, sevgi ve şefkatle yanında olmaktır. Bu adı gibi karmaşık hastalık için ona ne hissettiğini, neye ihtiyacı olduğunu sorabilirsiniz. Günlük hayatta hayır demek zorunda olduğu anlara saygıyla yaklaşabilirsiniz. Endometriozis bütünsel yaklaşımı gerektiren çok ağrılı bir hastalıktır. Yakınınız bu hastalıkla mücadele ederken onun acısının normalleştirip küçümsenmesine asla izin vermeyin. Hastalığı onun adına araştırıp okumak, ona bazı öneriler sunmak yaşadığı yükü paylaşmasına yardımcı olabilir. Destek alması için teşvik etmek, yardımcı olmayı önermek, bazen sevdiği -ve yediğinde onu yormayacak:) - bir yemeği yapıp götürmek bile çok şeyi değiştirebilir.
Ayrıca, unutmayın ki endolu bir kadına eşlik eden sizi de dinlemek; hikayenin bir parçası olduğunuz alanlardan konuşmanız, hislerini düşüncelerini ve deneyimlerini paylaşmaya alan tanımanız ilişkinizi güçlendirecek, bakış açınızı zenginleştirecektir.
Sohbetimize katılmak ve bizimle paylaşmak isterseniz endoluyasamak@gmail.com adresine e-posta gönderebilir ya da forumumuzda yazabilirsiniz. Bekliyoruz!